Գեղարքունիքի՝ Վարդգես Պետրոսյանի անվան մարզային գրադարանը հյուրընկալեց Արցախյան 44-օրյա պատերազմում զոհված գավառցի տղաների ծնողներին ու հարազատներին: Հայ զինվորին նվիրված՝ «Կյանք՝ կյանքի համար» խորագրով միջոցառմամբ ամփոփվեց ապրիլյան գրադարանային շաբաթը: Միջոցառման թեման ընտրել էին գրադարանի ակտիվ ընթերցողները: Նրանք էլ միացել էին գրադարանի աշխատակիցներին՝ միջոցառումը համալրելով նաև իրենց աշխատանքով: Գրադարանային շաբաթն անցկացվեց ապրիլի 12-19-ը՝ «Գիրքը՝ բալասան» խորագրի ներքո: Ազգային գրադարանային շաբաթն արդեն 20 տարվա պատմություն ունի և անցկացվում է Հայկական գրադարանային ասոցիացիայի նախաձեռնությամբ:

Լ. Քալանթարի անվան պետական դրամատիկական թատրոնը կազմավորվել է 1935թ.-ի ապրիլի 17-ին: Կամոյի պետական թատրոնը 1950թ.-ից սկսած ՀՍՍՀ կուլտուրայի մինիստրության որոշմամբ կոչվել է Լ. Քալանթարի անունով: Այն գոյություն ունի 1895թ-ից: Առաջին բեմադրությունը տեղի է ունեցել ապրիլի 9-ին` կիրակի օրը,քաղաքի հայոց ուսումնարանի դահլիճում: Բեմադրվել է Րաֆֆու ,,Սամվել,, պատմական ողբերգությունը 5 գործողությամբ, այդ նույն ժամանակաշրջանում բեմադրվել է նաև ,,Երեք քաջեր,, 1 գործողությամբ կատակերգությունը: 1935թ. ապրիլի 29-ին տեղի ունեցավ Կամոյի Լ. Քալանթարի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի նոր շենքի հանդիսավոր բացումը: Այստեղ կան լավագույն պայմաններ՝ 550 տեղանոց դահլիճ, ճեմասրահ, փորձասենյակներ, սրճարան: Այդ ամենը կնպաստի արտիստների արդյունավետ աշխատանքին, նրանց ընդունակությունների ու դիրքերի առավել լավ դրսևորմանը, հանդիսականների սպասարկման կուլտուրայի բարձրացմանը: Հայ դրամատուրգների լավագույն գործերից բեմադրվել են «Պատվի համար», «Քանդած օջախ», «Խաթաբալա», «Նամուս», «Պաղտասար ախպար», «Վարազդատ» և այլ գործեր:

«Գավառի Հայրապետ Խաչատրյանի (Կոլոտի) անվան արվեստի դպրոց» ՀՈԱԿ

            Գավառի արվեստի դպրոցը հիմնադրվել է 1982 թվականին:

            2008-2010 թթ. Գավառի քաղաքապետարանի և ՀՀ սոց. ներդրումներ հիմնադրամի կողմից դպրոցի շենքը հիմնովին վերանորոգվել է,  ապահովվել ջեռուցման համակարգով և համալրվել նոր գույքով:

            2015 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Գավառի քաղաքապետարանի նախաձեռնությամբ դպրոցի մոտ տեղադրվեց Կոլոտ Հայրապետի արձանը և միաժամանակ դպրոցն անվանակոչվեց բարեգործ Հայրապետ Խաչատրյանի (Կոլոտի) անունով:

            Դպրոցում գործում են դաշնամուրային, երգեցողության, ազգային նվագարանների (դուդուկ, շվի, զուռնա, քանոն, սանթուր), հարվածային գործիքների,  պարարվեստի, թատերարվեստի, կերպարվեստի բաժիններ: Դպրոցում սովորում են շուրջ 390 աշակերտներ:  Դպրոցը համալրված է երիտասարդ  մանկավարժներով, որոնց մասնագիտական բարձր կարողությունների շնորհիվ  սովորողները ցուցաբերում են բարձր առաջադիմություն: Արվեստի դպրոցի սաները մասնակցում են միջազգային,  հանրապետական, մարզային մրցույթ – փառատոնների,  օլիմպիադաների:

Գավառի Հ.Թալալյանի անվան երաժշտական դպրոցի պատմություն

1945 թ-ին Հայաստանում ստեղծվեցին 5 երաժշտական դպրոցներ, որոնցից 1-ը Կամո քաղաքի մանկական երաժշտական դպրոցն էր /հիմնադիր Կարո Մուսոյան/ , որը 1985թ-ին դպրոցի 40 ամյա տարելիցին վերանվանվեց Կոմիտասի կվարտետի ալտահար Հենրիկ Թալալյանի անվան երաժշտական դպրոց:
Դպրոցն ունի 75 տարվա պատմություն և իր պատկառելի տարիքով ունեցել է զգալի հաջողություններ: Դպրոցն իր պատմության ընթացքում տվել է այնպիսի երաժիշտ –կատարողներ, որոնք հայտնի են թե Հայաստանում և թե Հայաստանի սահմաններից դուրս: 
Նրանք են.  
Ժաննա Բլբուլյան –տեսաբան, կոմպոզիտոր,ստեղծագործում է Ֆրանսիայում: 
Հովհաննես Մալխասյան – կոնտրաբաս, Գավառի արվեստի դպրոցի հիմնադիր, նախկին  տնօրեն, Գավառի երաժշտական ուսումնարանի նախկին տնօրեն ,ավարտել է Կոմիտասի անվան  կոնսերվատորիան:
Հրաչյա Ղազանչյան –թավջութակահար, Հ.Թալալյանի անվան երաժշտական դպրոցի նախկին տնօրեն, ավարտել է Կոմիտասի անվան  կոնսերվատորիան:
Ժաննա Խոյեցյան –տեսաբան, խմբավար, Երևանի Ա.Բաբաջանյանի անվան երաժշտական ուսումնարանի մանկավարժ, ավարտել է Կոմիտասի անվան  կոնսերվատորիան:
Յուրիկ Ղուլոյան – Թավջութակահար, Սարուխանի արվեստի դպրոցի տնօրեն, կոնսերվատորիա:
Կառլեն Կարապետյան – ջութակահար, Երևանում երաժշտական դպրոցի տնօրեն, կոնսերվատորիա:
       
Արփինե Զարգարյան - դաշնակահարուհի, ներկայումս  Հ.Թալալյանի անվան երաժշտական դպրոցի տնօրեն, ՀՀ կրթության աջակցության հիմնադրամի ներկայացուցիչ Գեղարքունիքի մարզում, ավարտել է Կոմիտասի անվան  կոնսերվատորիան:  2013-2014 ուս. տարում Գավառի  քաղաքապետ Գուրգեն Մարտիրոսյանի կողմից պարգևատրվել է «Տարվա լավագույն տնօրեն»:
Կարեն Սիրականյան - դուդուկահար, ՀՀ կրթության աջակցության հիմնադրամի Գեղարքունիքի մարզի մեթոդիստ:
Դպրոցում գործում է Մյուզիքլի բաժին, դհոլահարների համույթ, վոկալ-գործիքային համույթ և ժողովրդական գործիքների համույթ, երգչախումբ:

Գավառի՝ Լևոն Քալանթարի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի բեմին նորույթ էր.  պարային ներկայացում. Tango mi amor: Երևանի՝ Կինոյի և թատրոնի պետական ինստիտուտի «Պարարվեստի ռեժիսուրա» բաժնի ուսանող, գավառցի Հովհաննես Հասասյանը և նրա պարընկերուհիները պարի լեզվով պատմեցին սիրո պատմություն, որի երկու գլխավոր հերոսուհիները սիրահարված են մեկ տղամարդու. սեր, կիրք, հուսահատություն, ուրախություն ու թախիծ պարային ներկայացումը գավառցի թատերասերներին հույզեր փոխանցելու նոր կերպ էր:

Կյանքի զարթոնքը խորհրդանշող Զատիկ տոնի հետ զարթոնք է ապրում նաև թանգարանը: Զատկին նվիրված միջոցառումը, ինչպես ավանդույթն է, անցկացվեց հազարաշենը ներկայացնող սրահում։ Գավառի մանկապատանեկան ուսուցողական կենտրոնի սաները ներկայացրին Հիսուս Քրիստոսի խաչելության և հարության մասին ստվածաշնչյան պատմություններ, զատկին առնչվող ծեսերի մասին տեղեկություններ, կատարեցին բնության զարթոնքը  խորհրդանշող տոնը գովերգող երգեր ու խաղեր:

Գեղարքունիքի՝ Վարդգես Պետրոսյանի անվան մարզային գրադարանը նոր շունչ է ստացել՝ ցուցադրվող ձեռագործ տիկնիկների ներկայությամբ: Թելից ու կտորից ծնունդ առած գունագեղ տիկնիկները մեկ շաբաթ այցելուներին պատմեցին իրենց հեքիաթները: Տիկնիկագործի և տիկնիկային թատրոնի միջազգային օրվա շրջանակում կազմակերպված ցուցադրության հիմնական մասը կազմում էին մեր քաղաքի ամենահայտնի տիկնիկագործ, ժողովրդական վարպետ Անահիտ Ճաթեյանի աշխատանքները:

Ամենայն հայոց բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյան և զորավար Անդրանիկ. Հայ ժողովրդի այս երկու մեծ զավակների  կապին ու գործին էր նվիրված ԳԵղարքունիքի՝ Վարդգես Պետրոսյանի անվան մարզային գրադարանում  Գրքի օրվա շրջանակներում կազմակերպված հանդիպումը: Գրադարանի աշխատակիցներին սեփական նախաձեռնությամբ միացել էր գրող, անդրանիկագետ Ռուբեն Սիմոնյանը:  Ռուբեն Սիմոնյանի գրական ստեղծագործական ուղուն և առանձին ստեղծագործությունների անդրադարձան ընթերցողները, նրա իրական հերոսների հարզատները, որոնք ապրում են մեր քաղաքում, մեր կողքին: Հնչեցին ընթերցումներ,  «Մասունքներ» և «Անդրանիկ. Սիբիրական վաշտի ոդիսականը» գրքերի վերաբերյալ վերլուծություններ, գնահատականներ: Խոսվեց նաև գրքի կարևորության, գրքի նկատմամբ սեր և հետաքրքրություն արթնացնելու անհրաժեշտության մասին,  իսկ միմյանց գիրք նվիրելն ամբողջացրեց օրվա և միջոցառման  խորհուրդը:

Գավառի՝ Լևոն Քալանթարի անվան պետական դրամատիկական թատրոնը 2021 թվականի հունվար ամսվա վերջին «Փեսացուն Փարիզից» կատակերգության պրեմիերայով վերսկսեց թատերաշրջանը: Այս ներկայացմանը Գավառի թատերասերները սպասեցին շուրջ մեկ տարի: Պրեմիերան հետաձգվեց նախ՝ կորոնավիրուսի համավարակի, ապա՝ պատերազմի պատճառով:  Հայ դրամատուրգ Արամաշոտ Պապյանի «Արտասահմանյան փեսացուն» կատակերգության բեմադրությունը ստանձնել էր  նույն թատրոնի դերասան Նորայր Հերգնյանը: Թատերաշրջանը երկար սպասված կատակերգությամբ վերսկսելը նպատակ ուներ թոթափելու հայ ժողովրդին անցյալ տարի պատուհասած փորձությունների մռայլ ու հոգսաշատ տրամադրությունները:

Եվրոպական ժառանգության օրերի՝«Ժառանգություն և կրթությաուն. ցկյանս ուսումնառություն» խորոգրով ծրագրի շրջանակներում կազմակերպված միջոցառումը Գեղարքունիքի երկրագիտական թանգարանը նվիրեց բժշկապետ Վահան Արծրունուն: Միջոցառման բացման խոսքում թանգարանի տնօրեն Բյուրեղիկ Մնեյանը ներկայացրեց Արծրունիների տոհմը, որի սերունդները նշանավոր են եղել կրթության, գիտության ու մշակույթի բնագավառներում: Վահան Արծրունու կյանքն ու գործը  ներկայացրեց թանգարանի գիտաշխատող Մանյա Չարվադարյանը: Երևելի գիտնականի կյանքի տարբեր շրջաններին վերաբերող մանրամասն ու հետաքրքիր տեղեկությունները լսարանի համար ամբողջացրին Վահան Արծրունի մարդու և գիտնականի կերպարը, ով ամբողջ կյանքի ընթացքում չի դադարել սովորել և  ինքնակատարելագործվել:     

Գավառի պետական երաժշտական ուսումնարանը /այժմ քոլեջ/ հիմնադրվել է 1989թ. Հովհաննես Մալխասյանի նախաձեռնությամբ: Քոլեջը ստեղծման օրվանից մինչև 2005թ.-ն ղեկավարել է Հ. Մալխասյանը, իսկ 2006թ.-ից առ այսօր նրա դուստր Էլեոնորա Մալխասյանը: Քոլոջի գործունեության հիմնական նպատակը միջին մասնագիտական կրթական ծրագրերի իրականացումն է հետևյալ մասնագիտությունների գծով.

• Դաշնամուր
• Լարային գործիքներ
• Ժողովրդական գործիքներ
• Երգեցողություն
• Երգչախմբավարություն
• Գեղանկարչություն:

Իր հիմնադրման օրվանից քոլեջը տվել է շուրջ 500 շրջանավարտ: Նրանցից շատերը շարունակել են իրենց ուսումը Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում և Երևանի Խ. Աբովյանի անվան մանկավարժական համալսարանում: Քոլեջի բոլոր շրջանավարտները ապահովված են աշխատանքով: Քոլեջն ապահովում է Գեղարքունիքի մարզի  երաժշտական և արվեստի դպրոցներում պահանջված  որակյալ մասնագետներով: Քոլեջի շենքը հիմնանորոգված է, ունի լոկալ ջեռուցում, համալրված է  երաժշտական գործիքներով, ժամանակակից տեխնիկական միջոցներով, դիդակտիկ նյութերով: Քոլեջի  դասախոսական  կազմը  տիրապետում է  մասնագիտական զարգացման անհրաժեշտ կարողությունների, պարբերաբար իրականացվում են վերապատրաստման դասընթացներ: Քոլեջի  ուսանողները մասնակցում են տարբեր հանրապետական և միջազգային փառատոնների ու մրցույթների և արժանանում բարձրագույն մրցանակների և  պատվոգրերի: